CÁC LOẠI PHÂN BÓN HỮU CƠ PHỔ BIẾN ĐỐI VỚI CÂY TRỒNG

“Nhất nước – Nhì Phân” câu nói đã được lưu truyền từ ngàn xưa để nói về tầm quan trọng của phân bón trong lĩnh vực nông nghiệp. Hiện nay, phân bón hữu cơ với hàng trăm, hàng ngàn nhãn hiệu tên gọi, công dụng, thành phần,… khác nhau. Việc nắm bắt tính chất và công năng của các loại phân bón hữu cơ sẽ giúp cho nhà nông ứng dụng vào đúng mùa vụ, đúng quy trình từ đó cho năng suất cao nhất. Hãy cùng Nông Nghiệp Đẹp tìm hiểu xem có bao nhiêu loại phân bón hữu cơ và cách sử dụng các loại phân bón hữu cơ ấy nhé.

 

A. PHÂN BÓN HỮU CƠ LÀ GÌ?

 

Là những loại phân bón có chứa đầy đủ các nguyên tố vi lượng, đa lượng, trung lượng cần thiết ở dưới dạng những hợp chất hữu cơ, được dùng trong sản xuất nông nghiệp. Phân hữu cơ nguồn gốc, được hình thành từ phân, chất thải gia súc, gia cầm, tàn dư thân, lá cây, phụ phẩm từ sản xuất nông nghiệp, than bùn hoặc các chất hữu cơ từ chất thải sinh hoạt, nhà bếp, từ các nhà máy sản xuất thủy, hải sản,…khi bón vào đất phân bón hữu cơ giúp cải tạo đất, tăng độ phì nhiêu, tơi xốp cho đất bằng việc cung cấp, bổ sung các chất mùn, chất hữu cơ, các loại vi sinh vật cho đất đai và cây trồng. 

 

B. PHÂN LOẠI PHÂN HỮU CƠ

 

1. PHÂN BÓN HỮU CƠ TRUYỀN THỐNG

Có nguồn gốc từ phân gia cầm, gia súc, phụ phẩm trong sản xuất nông nghiệp, chế biến nông – lâm – thủy sản, rác thải, phân xanh…được chế biến bằng các kỹ thuật ủ truyền thống.

 

+ Phân chuồng

Là hỗn hợp chủ yếu của nước tiểu, phân của gia súc và chất thải động vật. Tùy thuộc vào từng loại, thời gian ủ cũng như phương pháp ủ mà hàm lượng các nguyên tố vi lượng và đa lượng sẽ có sự khác nhau. 

Ưu điểm: Phân chuồng gồm có các chất dinh dưỡng khoáng đa lượng, trung và vi lượng cung cấp cho cây trồng, cung cấp chất mùn giúp cải tạo đất, tăng độ phì nhiêu, tơi xốp và ổn định kết cấu đất tạo điều kiện cho bộ rễ phát triển, hạn chế xói mòn, hạn hán.

Nhược điểm: Có hàm lượng các dưỡng chất thấp cần bón với khối lượng lớn, chi phí vận chuyên cao, tốn nhiều nhân công. Nếu không chế biến kỹ hoặc sử dụng phân chuồng tươi sẽ mang nhiều mầm bệnh cho cây trồng như các bào tử nấm bệnh, vi khuẩn, virut, hạt giống cỏ dại, nhộng kén côn trùng… hoặc trứng giun sản, vi khuẩn thổ tả,.…gây ảnh hưởng tới sức khỏe của con người.

 

+ Phân xanh

Được gọi chung các cây hay lá cây tươi được chế biến bằng các ủ hoặc vùi xuống trong đất để bón cho cây trồng và đất. Vùi cây phân xanh vào đất khi cây ra hoa, bón lót lúc làm đất.

Ưu điểm: Phân xanh có tác dụng bảo vệ, cải tạo đất đai, hạn chế xói mòn.

Nhược điểm: Phân xanh khi vùi xuống đất, xảy ra quá trình phân hủy chất hữu cơ (phân hủy cây phân xanh) thường phát sinh các chất độc hại với cây trồng như CH₄, H₂S,…gây ra hiện tượng ngộ độc chất hữu cơ. Phân xanh có tác dụng chậm và chỉ có công dụng để bón lót.

 

 

Các loại phân bón hữu cơ phổ biến là phân chuồng, phân xanh, phân rác

 

+ Phân rác: Là những loại phân chế biến bằng biện pháp ủ truyền thống từ rơm rạ, thân cây, lá cây từ sản xuất nông nghiệp,….

Ưu điểm: Phân rác giúp tăng độ tơi xốp, ổn định kết cấu đất, hạn chế xói mòn và chống hạn cho cây trồng.

Nhược điểm: Phân rác có hàm lượng dinh dưỡng thấp, cách chế biến phức tạp và mất thời gian dài. Và có thể mang những mầm bệnh hoặc hạt cỏ dại sẵn có trong nguồn nguyên liệu (tàn dư cây trồng lấy để ủ làm phân rác).

 

+ Than bùn: 

Than bùn không bón trực tiếp mà phải qua chế biến mới sử dụng được cho cây trồng.
Ưu điểm: Than bùn có công dụng tốt trong việc bón cải tạo, tăng độ phì nhiêu cũng như hữu cơ cho đất.
Nhược điểm: Hàm lượng dinh dưỡng thấp, quá trình chế biến phức tạp nên phải bón với khối lượng lớn vừa tốn công tốn sức vừa tốn chi phí. 

 

+ Phân trùn quế (hay còn gọi là phân giun)

Sản phẩm được tạo ra từ chất thải. Thức ăn chủ yếu của trùn quế là các chất hữu cơ như phân bò, phân lợn, phân gà, rác hữu cơ, v.v. Các chất hữu cơ này được xử lý qua hệ tiêu hóa của giun thành phân.

Phân trùn quế là loại phân hữu cơ có thể cung cấp chất dinh dưỡng cho cây trồng và cải tạo đất, phù hợp với hầu hết các loại cây trồng. Phân bón thích hợp cho cây đang thu hoạch vì phân trộn có hoạt tính cao và giàu chất dinh dưỡng và do cấu trúc hạt của nó được bao bọc bởi một lớp keo hữu ích. Nên việc bón phân trùn quế vào đất sẽ làm tăng khả năng giữ nước và chất dinh dưỡng, đất tơi xốp và không bị xói mòn và giữ được độ ẩm lâu hơn.

 

Có rất nhiều loại phân hữu cơ được nhà nông sử dụng để bón cho cây trồng

 

+ Phân cá 

Phân cá chứa khá nhiều vitamin, protein, các khoáng chất tốt cho cây và giúp cho cây phát triển và sinh trưởng tốt, nhất là các loại cây trồng ăn trái.

Cung cấp các chất dinh dưỡng cho cây, thì phân bón cá còn có một số tác dụng khác như giúp cải tạo đất, giúp cho phát triển to, khỏe và đặc biệt giúp đất tơi xốp, chống khô cằn và giải độc cho đất. Tăng sức đề kháng cho cây, giúp giữ ẩm cho đất, kích thích sự ra hoa và phân cá làm tăng khả năng đậu trái cho cây, giúp cho trái lớn đồng đều.

 

+ Đậu tương ủ

Phân hữu cơ được chế biến từ tương, bột đậu tương, phân ủ bánh dầu, bã đậu nành là nguồn đạm, vitamin hoặc là vi lượng rất tốt cho cây trồng. Tuy nhiên, với việc đất đai đang bị thoái hóa, nguyên nhân là do con người lạm dụng phân bón hóa học ngày càng nhiều. Chính vì thế mà con người sử dụng đậu tương để làm phân hữu cơ là sự lựa chọn hoàn toàn hợp lý.

 

2. PHÂN BÓN HỮU CƠ CÔNG NGHIỆP

Là những loại phân bón hữu cơ được chế biến từ các chất hữu cơ có nguồn gốc khác nhau theo quy trình công nghiệp với khối lượng lớn lên đến hàng ngàn tấn, áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật để sản xuất ra loại phân bón có chất lượng tốt hơn, đầy đủ dưỡng chất so với nguyên liệu đầu vào và các loại phân bón hữu cơ truyền thống.

 

+ Phân bón vi sinh:

Là phân trong thành phần có chứa từ một hoặc nhiều loại vi sinh vật hữu ích gồm nhiều nhóm : vi sinh vật phân giải hữu cơ, vi sinh vật cố định đạm, vi sinh vật ký sinh, vi sinh vật đối kháng, vi sinh vật phân hủy xenlulo,….. 

Một số loại phân hữu cơ chế biến công nghiệp: 

- Phân vi sinh cố định đạm: Sống cộng sinh với cây họ đậu: Nitragin, Rhidafo…; Sống tự do: Azotobacterin…

- Phân vi sinh phân giải lân: Phân lân hữu cơ vi sinh Komix và nhiều loai phân vi sinh phân giải lân khác có tính năng tác dụng giống như nhau.

- Phân vi sinh phân giải chất xơ: Chứa các chủng vi sinh tăng cường phân giải xác, bã thực vật..

Ưu điểm: Bổ sung thúc đẩy sự phát triển của hệ vi sinh vật đất, phân giải các chất cây trồng khó hấp thu thành dạng dễ hấp thu cho cây trồng, tổng hợp một số chất dinh dưỡng cho cây trồng chủ yếu là đạm (N), khống chế các mầm bệnh tồn tại trong đất, nâng cao hiệu quả sử dụng hấp thu phân bón.

Nhược điểm: Không cung cấp hoặc chỉ cung cấp một lượng vừa phải các chất dinh dưỡng (từ những vi sinh vật cố định đạm, vi sinh vật phân giải lân,..) cho cây trồng, không đủ khả năng cung cấp đầy đủ và cân đối các chất dinh dưỡng cho cây trồng. Có hạn sử dụng và mỗi loại đều phụ thuộc nhiều vào các nhóm cây trồng. Ví dụ phân vi sinh cố đinh đạm chỉ phù hợp bón cho các cây trồng họ đậu,… Vi sinh vật phải có chất hữu cơ làm nguồn thức ăn để phát triển nền cần bón bổ sung thêm phân bón hữu cơ để làm thức ăn cho VSV, khiến tốn thêm một khoản chi phí để bón phân hữu cơ.

 

 

Phân vi sinh có tác dụng cải tạo đất, phục hồi độ phì nhiêu của đất,

phòng chống các bệnh truyền qua đất, duy trì sự cân bằng của hệ vi sinh vật trung sinh và phân giải các chất độc hại.

 

+ Phân bón sinh học hữu cơ: 

Là sản phẩm phân bón chế biến từ các loại nguyên liệu hữu cơ được pha trộn và xử lý bằng cách lên men với sự góp mặt từ một hoặc nhiều loại vi sinh vật có lợi để tăng và cân bằng hàm lượng các chất dinh dưỡng cần thiết cho cây trồng. Có thành phần hàm lượng các chất hữu cơ trên 22%

Ưu điểm: Có thể dùng bón được tất cả các giai đoạn của cây trồng: bón lót, bón thúc, bón nuôi quả,… Cung cấp đầy đủ, cân đối các dinh dưỡng khoáng cần thiết cho cây trồng sinh trưởng, phát triển khỏe mạnh, tăng năng suất và chất lượng nông sản. Bổ sung một lượng lớn chất mùn, acid Humic, Humin,…. giúp cải tạo các đặc tính hóa học –  sinh học – vật lý của đất, hạn chế rửa trôi các chất dinh dưỡng và xói mòn đất, phân giải các độc tố trong đất. Bổ sung thúc đẩy hệ vi sinh vật đất phát triển giúp khống chế các mầm bệnh có trong đất, cung cấp các chất kháng sinh tự nhiên giúp tăng sức đề kháng tự nhiên, sức chống chịu của cây trồng với sâu bệnh và với những bất lợi từ thời tiết, hạn chế sâu bệnh hại. Tăng hiệu lực hấp thu các chất dinh dưỡng từ đất bằng việc cung cấp các vi sinh vật phân giải những chất cây trồng khó hấp thu thành dễ hấp thu, thân thiện với môi trường, an toàn với người dùng.

Nhược điểm: Giá thành thường hơi cao so với các loại phân bón khác, nhưng chất lượng tốt hơn, sẽ làm tăng năng suất và chất lượng nông sản, từ đó nâng cao hiệu quả kinh tế và thu nhập. Góp hạn chế tối đa việc sử dụng các loại phân bón hóa học, các loại thuốc BVTV.

 

+ Phân bón hữu cơ vi sinh: 

Là sản phẩm phân bón chế biến theo quy trình công nghiệp từ nhiều nguồn nguyên liệu hữu cơ khác nhau, được xử lý lên men với từ một hoặc nhiều chủng vi sinh vật có lợi, chứa các bào tử sống. Có thành phần hàm lượng các chất hữu cơ trên 15%.

Ưu điểm: Cung cấp đủ các yếu tố dinh dưỡng khoáng đa, trung, vi lượng cho cây trồng, cải tạo độ phì nhiêu, tơi xốp của đất. Cung cấp một lượng vi sinh vật phân giải các chất khó hấp thu thành chất dễ hấp thu, vi sinh vật đối kháng, ký sinh,…cho đất giúp ức chế, kìm hãm sự phát triển các mầm bệnh trong đất, nâng cao sức đề kháng của cây trồng, không gây ô nhiễm môi trường, không độc hại với con người.

Nhược điểm: Hàm lượng thành phần các chất hữu cơ ít hơn phân bón hữu cơ sinh học.

 

+ Phân bón hữu cơ khoáng:

Là  sản phẩm phân bón phân hữu cơ và được phối trộn thêm các nguyên tố khoáng vô cơ gồm N,P,K, có chứa ít trên 15% thành phần là các chất hữu cơ, từ 8-18%  tổng số các chất vô cơ (hóa học,  N+P+K).

Ưu điểm: Có hàm lượng các chất dinh dưỡng khoáng cao.

Nhược điểm: Bón lâu ngày sẽ không tốt cho đất và hệ vi sinh vật đất.

 

C. CÁCH BÓN PHÂN HỮU CƠ CHO CÂY

 

Có 2 phương pháp bón phân chính được sử dụng cho hầu hết mọi loại cây trồng và phân bón, mỗi phương pháp được áp dụng tùy vào một số yếu tố chính như loại phân bón, lượng phân sẽ bón, thời điểm bón phân.

- Bón lót: nên được thực hiện trước khi trồng cây, bón lót được sử dụng trong giai đoạn tăng cường chất dinh dưỡng nhằm cải tạo đất đem đến môi trường sinh sống màu mỡ cho cây, bón phân hữu cơ và các loại phân bón NPK là lựa chọn tốt nhất cho giai đoạn này.

- Bón thúc là kỹ thuật bón phân được áp dụng cho thời kỳ sinh trưởng của cây, trong giai đoạn phát triển cành lá, cây cần hấp thu chất dinh dưỡng nhanh nên các loại phân bón dễ phân giải được lựa chọn tốt nhất.

 

 

Chúng ta cần có một kỹ thuật bón phân hữu cơ cho hợp lý, để rễ cây có thể hấp thụ được,

dinh dưỡng không bị nước mưa hay nước tưới rửa trôi một cách lãng phí

 

D. HƯỚNG DẪN CÁCH Ủ PHÂN HỮU CƠ

 

Đối với việc tự làm phân bón tại nhà chủ yếu nhà nông chỉ có thể tạo ra loại phân bón truyền thống. Các bước ủ phân bón hữu cơ tại nhà đơn giản:

1. Chuẩn bị các vật liệu và thùng chứa, thùng chứa có thể đặt trong chuồng gia súc để lấy từ động vật. Hoặc có thể sử dụng những lá, rễ cây khô, hoặc các nguyên liệu rau xanh.

2. Trộn chế phẩm men vi sinh để ủ phân. Loại thường được sử dụng là EMOZEO và Trichoderma Bacillus.

3. Quy trình ủ phân: Đầu tiên là lớp các lá và rễ cây khô. Tiếp theo là các nguyên liệu xanh từ rau, lớp này nên được làm thật dày. Sau cùng là phủ bằng đất trồng và tưới một ít nước.

4. Rắc men đều lên bề mặt. Thực hiện theo công thức và quy trình này cho đến khi đủ số lượng mong muốn. Ủ trong vòng hai tuần, cần xoay đều thùng lên. Đến mốc thời gian hai tuần là có thể sử dụng. Tuy nhiên để đạt chất lượng cao nhất có thể cần thời gian ủ lên đến một năm.

 

 

Lợi ích đầu tiên của khi ủ phân bón từ rác hữu cơ phải kể đến việc giảm thiểu lượng rác thải

ra môi trường, giúp ngăn ngừa phần nào tình trạng ô nhiễm môi trường

 

Tuy nhiên có một số cách ủ phân cụ thể theo từng loại phân hữu cơ truyền thống như sau:

Phân chuồng

- Ủ nóng (ủ xốp): Lấy phân ra khỏi chuồng, chất thành lớp, không được nén, tưới nước, giữ ẩm 60 – 70%, có thể trộn thêm 1% vôi bột và 1 – 2% lân super, sau đó trét bùn che phủ cho kín, hằng ngày tưới nước, thời gian ủ ngắn 30 – 40 ngày, ủ xong là sử dụng được.

- Ủ nguội (ủ chặt): Lấy phân ra khỏi chuồng xếp thành lớp, mỗi lớp rắc khoảng (2%) lân, nén chặt: Đống phân ủ rộng khoảng 2 – 3m, cao 1,5 – 2m, trét bùn bên ngoài tránh mưa. Thời gian ủ lâu, 5 – 6 tháng.

- Ủ nóng trước nguội sau: ủ nóng 5 – 6 ngày, khi nhiệt độ 50 – 60°c nén chặt ủ tiếp lớp khác lên trên, trét bùn kín, có thể cho thêm vào đống phân ủ các loại phân khác như phân thỏ, gà, vịt làm phân men để tăng chất lượng phân.

Phân rác

Nguyên liệu chính là phân rác 70%, cung cấp thêm đạm và kali 2%, còn lại phân men (phân chuồng, lân, vôi). Nguyên liệu được chặt ra thành đoạn ngắn 20 – 30cm xếp thành lớp, cứ 30cm rắc một lớp vôi; trét bùn; ủ khoảng 20 ngày, đảo lại rắc thêm phân men, xếp đủ cao trét bùn lại, để hở lỗ tưới nước thường xuyên; ủ khoảng 60 ngày dùng bón lót, để lâu hơn khi phân hoai có thể dùng để bón thúc

Việc sử dụng phân bón hữu cơ sẽ làm tăng độ phì nhiêu của đất, cải tạo đất hiệu quả, trả lại cho đất lượng lượng hữu cơ đã bị mất, hạn chế việc khiến nguồn đất sản xuất nông nghiệp ngày càng bạc màu, thoái hóa nghiêm trọng. Đây được coi là giải pháp tối ưu nhất để phục hồi đất sản xuất nông nghiệp của nước ta hiện nay.   

 

Mọi thắc mắc hay mua hàng, xin vui lòng liên hệ:

 

CỬA HÀNG PHÂN BÓN VẬT TƯ NÔNG NGHIỆP ĐẸP

Địa chỉ: 778/31 Nguyễn Bình, Xã Nhơn Đức, Huyện Nhà Bè - TP.HCM.

Điện thoại: 0947 399 439 – (028) 6287 4642

Website: https://nongnghiepdep.vn/

Shopee: https://shopee.vn/nongnghiepdep

Youtube: https://www.youtube.com/nongnghiepdep

Nhóm Giao Lưu: https://www.facebook.com/groups/thuvienhoalan